Quân đội tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 24-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) trong giai đoạn mới

Trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế cao cả đã có hàng triệu cán bộ, chiến sĩ và đồng bào ta anh dũng hy sinh trên khắp các chiến trường. Đây là sự mất mát vô cùng lớn của nhiều thế hệ người Việt Nam, tiêu biểu là các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập của dân tộc, vì tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân mà không gì có thể bù đắp được. Vì thế, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng, đầy tính nhân văn của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, của cả hệ thống chính trị; trong đó, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn giữ vai trò nòng cốt.

Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 tổ chức Hội nghị khảo sát, nghiên cứu về thực hiện chế độ, chính sách và công tác đảm bảo đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (tháng 6/2023)

Với truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và có nhiều chủ trương, giải pháp đối với công tác quan trọng này. Đặc biệt, ngày 15/5/2013, Bộ Chính trị (khóa XI) đã ban hành Chỉ thị số 24-CT/TW về “Tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo” (gọi tắt là Chỉ thị số 24) thể hiện sự tôn kính, tri ân và ghi nhớ sâu sắc công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ; từng bước xoa dịu nỗi đau chiến tranh, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng vẻ vang của dân tộc đối với các thế hệ người Việt Nam, nhất là thế hệ trẻ.

Tỉnh Thanh Hóa tổ chức Lễ truy điệu và an táng 16 hài cốt liệt sĩ (tháng 5/2023)

Trong hơn 10 năm qua, được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã tập trung thực hiện nhiệm vụ quan trọng này bằng tình cảm, quyết tâm, trách nhiệm chính trị cao nhất và đạt nhiều kết quả nổi bật. Ngành Chính sách Quân đội đã phối hợp với cơ quan, đơn vị chủ động đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tham mưu cho Đảng, Nhà nước thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia; xây dựng các đề án, quy định về chế độ, chính sách và ban hành các văn bản pháp quy kịp thời, thống nhất, đồng bộ,... nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ[1]. Công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ được triển khai sâu rộng; các tổ chức, lực lượng thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ Trung ương đến địa phương thường xuyên được bổ sung, kiện toàn, phát huy tốt vai trò trách nhiệm. Việc phối hợp với các bộ, ngành, địa phương trong xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được triển khai toàn diện, khoa học và chặt chẽ. Công tác hợp tác quốc tế về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được tiến hành một cách bài bản, đồng bộ, ở nhiều cấp độ, bước đầu đạt kết quả tích cực. Các chế độ, chính sách, công tác bảo đảm, công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết được thực hiện có nền nếp, nghiêm túc, tạo sự thống nhất, phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện nhiệm vụ. Từ năm 2013 đến nay, cả nước đã tìm kiếm, quy tập được hơn 20 nghìn hài cốt liệt sĩ; trong đó, quy tập ở trong nước được gần 10 nghìn hài cốt liệt sĩ và quy tập ở ngoài nước được trên 10 nghìn hài cốt liệt sĩ. Hiện nay, nhiều đơn vị, địa phương đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sĩ; tiến hành phân tích, chuyển giao danh sách liệt sĩ để từng địa phương xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ và tổ chức tìm kiếm, quy tập[2],... góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện Chỉ thị số 24. Những việc làm thiết thực đó thể hiện sinh động truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc; là biểu thị của quyết tâm chính trị, tấm lòng thành kính của cán bộ, chiến sĩ toàn quân đối với các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế cao cả, góp phần động viên tinh thần yêu nước, củng cố lòng tin của nhân dân, thân nhân liệt sĩ đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Ban Chỉ đạo quốc gia 515 và Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết chương trình phối hợp tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ giai đoạn 2017 - 2022; ký kết chương trình phối hợp giai đoạn 2023 - 2030

Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ có lúc còn chưa thường xuyên; việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ danh sách liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập và thu thập, kết nối, xác minh, kết luận thông tin chưa có tính hệ thống, khoa học, v.v. Trong khi đó, số hài cốt liệt sĩ chưa tìm kiếm được còn nhiều, phạm vi rộng, địa hình hiểm trở, phức tạp và có nhiều thay đổi, nhiều nơi còn sót lại bom, mìn, vật liệu nổ; các nhân chứng biết thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ ngày càng già yếu, trí nhớ giảm,… đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Trong những năm tiếp theo, để nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, cùng với các cấp, ngành, lực lượng, địa phương và toàn dân, ngành Chính sách mà nòng cốt là cơ quan, đơn vị Quân đội cần tiếp tục quán triệt sâu sắc Chỉ thị số 24, triển khai đồng bộ các giải pháp thiết thực, huy động mọi nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, các lực lượng và toàn dân thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị quan trọng này; trong đó, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị; phối hợp chặt chẽ với các địa phương, cơ quan chức năng, nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đây là vấn đề cơ bản, mang tính quyết định, đảm bảo cho nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tiến hành chặt chẽ, đúng hướng, đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra. Do đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, trực tiếp là Chỉ thị số 24; Kế hoạch tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin đến năm 2030 và những năm tiếp theo đã được ban hành tại Quyết định số 1515/QĐ-TTg, ngày 14/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Cấp ủy, chỉ huy các cấp đề cao trách nhiệm, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong tổ chức thực hiện. Trước mắt, tập trung chỉ đạo xây dựng, bổ sung các chương trình, kế hoạch, giải pháp thực hiện cụ thể, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với tình hình từng địa bàn, thực tiễn từng năm, giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các chế độ, chính sách; các văn bản quy phạm pháp luật để chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, tạo sự đồng bộ, thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện.

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên địa bàn bản Na Khay, huyện Viêng Xay, tỉnh Hủa Phăn (Lào)

Hai là, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền gắn với chủ động thu thập, kết nối, xử lý thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Các cơ quan, đơn vị, địa phương, nhất là cơ quan thông tấn, báo chí Quân đội tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, trách nhiệm và quyết tâm chính trị của các cấp, các ngành, các đơn vị, địa phương đối với công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Qua đó, làm sâu sắc hơn mục đích cao cả, ý nghĩa chính trị và nhân văn của công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Trong thực hiện, cần tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền; phát huy sức mạnh tổng hợp, hiệu quả các thiết chế, phương tiện truyền thông để tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân, các tầng lớp nhân dân cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và phối hợp tham gia tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Kiên quyết đấu tranh với những nhận thức lệch lạc, luận điệu xuyên tạc chống phá của các phần tử cơ hội về vấn đề này. Phát huy hiệu quả Cổng Thông tin điện tử ngành Chính sách Quân đội và Cổng Thông tin điện tử về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ; nâng cao chất lượng các chuyên trang, chuyên mục của báo, đài; tăng cường tổ chức diễn đàn, trao đổi, chia sẻ và cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; xuất bản, phát hành các ấn phẩm và quản lý chặt chẽ thông tin về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Cùng với công tác tuyên truyền, các cơ quan, đơn vị, địa phương và từng lực lượng tăng cường thu thập, nắm bắt thông tin (kể cả thông tin của những người trước đây thuộc phía bên kia); tích cực khai thác và sử dụng có hiệu quả kết quả giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị Quân đội; hồ sơ, danh sách liệt sĩ, cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ để kết nối thông tin, phục vụ cho công tác tìm kiếm, quy tập, nhất là các khu vực có mộ liệt sĩ tập thể. Đồng thời, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở ba cấp (xã, huyện, tỉnh), xác định khu vực, địa bàn trọng điểm cần tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xây dựng, tích hợp, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, gắn với cơ sở dữ liệu nền địa lý trên các địa bàn.

Ba là, thường xuyên kiện toàn tổ chức, lực lượng, bổ sung phương tiện, trang bị, nâng cao hơn nữa hiệu quả các hoạt động tìm kiếm, quy tập trên các địa bàn. Theo đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương phải thường xuyên bổ sung, kiện toàn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo 515 cấp mình và Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo 515 cùng cấp nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý, chỉ đạo các hoạt động tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Trên cơ sở đặc điểm, điều kiện thực tiễn của từng địa bàn, kịp thời tổ chức lực lượng chuyên trách, lực lượng lâm thời, lực lượng liên ngành, lực lượng phối hợp thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ một cách phù hợp, hiệu quả. Cùng với chủ động làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ cho các lực lượng làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập, các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục nghiên cứu, đề xuất chế độ, chính sách; thường xuyên rà soát, thay thế, bổ sung các phương tiện, trang bị cần thiết, phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ quan trọng này. Cùng với đó, hết sức coi trọng việc tổ chức khảo sát các địa bàn, nhất là các địa bàn trọng điểm còn nhiều hài cốt liệt sĩ; trên cơ sở đó, kịp thời xây dựng kế hoạch, bố trí lực lượng, phương tiện phù hợp, triển khai thực hiện nhiệm vụ chặt chẽ, hiệu quả, an toàn. Quá trình thực hiện, chú ý làm tốt công tác quản lý địa bàn, không để xảy ra hiện tượng tìm kiếm, quy tập trái quy định. Thực hiện việc di chuyển, đón nhận, bàn giao, truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ chặt chẽ, chu đáo, trang nghiêm, an toàn tuyệt đối.

Bốn là, tiếp tục mở rộng quan hệ, tăng cường hợp tác quốc tế về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng tăng cường phối hợp với các ban, bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai các giải pháp mở rộng hợp tác quốc tế, tăng cường quan hệ với các nước, các tổ chức và cá nhân có liên quan, nhằm trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến quân nhân Việt Nam hy sinh, mất tin, mất tích trong chiến tranh; chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao ứng dụng khoa học, công nghệ, hỗ trợ trang bị, phương tiện và phối hợp tham gia hoạt động tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, phải thường xuyên bám sát đường lối đối ngoại của Đảng, tiếp tục đưa vấn đề trao đổi, cung cấp thông tin, chia sẻ kinh nghiệm tìm kiếm quân nhân hy sinh, mất tin, mất tích trong chiến tranh vào chương trình hoạt động ngoại giao cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Tham mưu, đề xuất Ban Công tác đặc biệt, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Campuchia, các cấp chính quyền của nước bạn, đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất Lào, Campuchia. Đồng thời, xây dựng cơ chế, thực hiện các thỏa thuận hợp tác, nâng cao hiệu quả công tác nhân đạo cao cả này.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; kịp thời biểu dương, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích trong thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Định kỳ và hằng năm, Ban Chỉ đạo 515, Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 515 các cấp chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất, nhất là đối với những địa phương, địa bàn trọng điểm còn nhiều hài cốt liệt sĩ chưa được tìm kiếm, quy tập. Thông qua công tác kiểm tra, giám sát, các cấp phải nắm chắc tình hình, tiến độ, kết quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; kịp thời phát hiện, xử lý những vướng mắc, phát sinh. Đồng thời, tiến hành tốt công tác sơ kết, tổng kết, đúc rút bài học kinh nghiệm để kịp thời điều chỉnh, bổ sung các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự thống nhất, nâng cao hiệu quả trong tổ chức thực hiện. Cùng với đó, cần làm tốt công tác biểu dương, khen thưởng kịp thời đối với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có thành tích xuất sắc, tạo động lực, phát huy tinh thần trách nhiệm trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng, đạo lý của dân tộc, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, thể hiện sự tôn kính, tri ân và ghi nhớ sâu sắc công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ. Phát huy kết quả đạt được, các cơ quan, đơn vị Quân đội phát huy vai trò nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành, địa phương, các đoàn thể, với sự nỗ lực, quyết tâm chính trị cao nhất, tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, đáp ứng sự mong mỏi của thân nhân liệt sĩ và đồng bào, chiến sĩ cả nước, góp phần củng cố vững chắc “thế trận lòng dân” trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

(Thiếu tướng Đoàn Quang Hòa,

Cục trưởng Cục Chính sách).