Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ - Hành trình tri ân giàu tính nhân văn

Hà Giang - nơi địa đầu Tổ quốc, từng chứng kiến những tháng năm rực lửa trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc. Nơi đây trên từng triền núi, từng tấc đất thấm đẫm máu xương của các anh hùng liệt sĩ và hành trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ chưa có điểm dừng. Đó không chỉ là nhiệm vụ mà là lời hứa thầm lặng với những người đã anh dũng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì bình yên, hạnh phúc của Nhân dân; là cuộc chạy đua với thời gian, với thiên nhiên để tìm lại ký ức và đưa các anh hùng liệt sĩ trở về nơi họ thuộc về - giữa vòng tay của quê hương, gia đình, đồng đội.

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ/Bộ CHQS tỉnh Hà Giang thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện khó khăn, vất vả

Những bước chân không nghỉ

Giữa cái nắng oi ả đầu hè, tại Điểm cao 211, thuộc xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, từng nhát xẻng, từng cú lật đất của những người lính thuộc Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ/Bộ CHQS tỉnh Hà Giang như đang khai quật một phần ký ức chiến trường khốc liệt. Không có tiếng súng nhưng vẫn có mồ hôi, máu và nước mắt thấm vào lòng đất. Đồng chí Đại úy Đoàn Việt Tuấn, người gắn bó nhiều năm với công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ xúc động chia sẻ: “Mỗi lần tìm thấy một dấu tích, một chiếc cúc áo, mảnh xương hay mảnh tăng đã mục nát, tim tôi như nghẹn lại, cảm xúc vỡ òa khó tả. Không biết tên, nhưng tôi cảm nhận rõ họ là đồng đội, là anh em của mình”.

Từ ngày 12 - 16/6/2025, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại khu vực Điểm cao 211, Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ/Bộ CHQS tỉnh Hà Giang đã phát hiện và tìm kiếm, quy tập được 04 hài cốt liệt sĩ cùng một số di vật như mũ sắt và dao gấp. Đồng chí Trung tá Nguyễn Trung Kiên, Phó Chủ nhiệm Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Hà Giang đã trực tiếp có mặt tại hiện trường chỉ đạo công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; đánh giá nhiều khả năng khu vực này vẫn còn hài cốt liệt sĩ khác do đây từng là điểm nóng của những trận đánh ác liệt.

Giữa những cánh rừng thẳm, những bản đồ đã phai màu, hành trình ấy chưa bao giờ là dễ dàng. Ngủ rừng, ăn tạm những bữa cơm nguội với muối vừng, lần theo từng dấu tích mờ nhòe qua lời kể của nhân chứng lịch sử..., người lính hôm nay vẫn bước đi như thuở nào, chỉ khác rằng, súng đã gác lại nhưng lòng tri ân chưa bao giờ nguôi ngoai. Những người lính tìm kiếm hài cốt đồng đội hiểu rằng chiến tranh đã lùi xa, nhưng hậu quả để lại vẫn tàn khốc, đau thương.

Đồng chí Trung tá Hoàng Vũ Dũng, Phó Đội trưởng Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ/Bộ CHQS tỉnh Hà Giang tâm sự: “Chúng tôi không chỉ phải đối mặt với địa hình hiểm trở hay thời tiết khắc nghiệt, mà khó nhất là khi dấu tích chiến trường đã gần như biến mất, nhân chứng ngày càng ít. Có khi chỉ từ một thông tin nhỏ, chúng tôi phải lật tung cả quả đồi để tìm kiếm, quy tập.” Không ít lần, các anh phải băng rừng hàng tuần, lội suối trong đêm, mang theo hy vọng mong manh về một cuộc trở về trọn vẹn. Bởi phía sau mỗi hài cốt liệt sĩ là một gia đình, một ngôi nhà với những người thân yêu đang mòn mỏi đợi chờ.

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ dâng hương tưởng niệm khi vừa phát hiện hài cốt liệt sĩ tại khu vực Điểm cao 211, thuộc xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang

Dù các anh nằm ở đâu, đất Mẹ vẫn gọi tên

Theo thống kê của Bộ CHQS tỉnh Hà Giang, từ năm 2013 đến nay, Đội đã tìm kiếm, quy tập được 237 hài cốt liệt sĩ tại các địa bàn trọng điểm như Thanh Thủy, Xín Chải (huyện Vị Xuyên). Thành quả ấy là kết tinh của lòng kiên trì, sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, hỗ trợ của các cựu chiến binh, ban liên lạc truyền thống đơn vị, và ý chí không mệt mỏi của những người lính mang trên vai sứ mệnh thiêng liêng.

Đồng chí Nguyễn Hoài Nam, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Hà Giang cho biết: “Năm 2025, trọng tâm của công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ sẽ là các khu vực từng diễn ra nhiều trận đánh ác liệt. Chúng tôi cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, xét nghiệm ADN, xây dựng cơ sở dữ liệu đồng bộ để rút ngắn thời gian, nâng cao hiệu quả trong xác minh danh tính hài cốt liệt sĩ.”

Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ không chỉ là công việc chuyên môn mà là hành trình đầy cảm xúc của lòng biết ơn và nhân văn sâu sắc. Đó là cách để thế hệ hôm nay nhắn gửi với quá khứ rằng những người đã hy sinh không bị lãng quên. Mỗi ngôi mộ được tìm thấy, mỗi di vật được trao lại cho người thân là một phần lịch sử được trở về, là lời hứa của Tổ quốc được thực hiện trọn vẹn và ý nghĩa nhất. Trong hành trình ấy, từng bước chân lặng thầm của người lính làm công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ hôm nay chính là biểu tượng đẹp nhất thể hiện đạo lý, truyền thống cao đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây” - đạo lý mà dân tộc Việt Nam luôn gìn giữ và tiếp nối qua mọi thời đại./.