Huy động sức mạnh của toàn xã hội vào công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Dù chiến tranh đã lùi xa nhưng đến nay vẫn còn rất nhiều hài cốt liệt sĩ nằm rải rác ở khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước và một số nước bạn chưa tìm kiếm, quy tập được. Nhiều thân nhân liệt sĩ vẫn từng ngày, từng giờ mong mỏi tìm được mộ phần của người thân.

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ lâm thời Sư đoàn 968/Quân khu 4 đang tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại xã Cam Thành, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị (tháng 5/2020).

Với truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, trong những năm qua, Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành liên quan đã triển khai mạnh mẽ công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong đó có việc thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (gọi tắt là Ban Chỉ đạo quốc gia 515) để thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (Đề án 1237) và Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Đề án 150). Qua quá trình triển khai, đến nay, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, mở ra nhiều hướng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ hiệu quả, trong đó việc huy động sức mạnh xã hội được đánh giá góp phần quan trọng trong việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Hà Tĩnh đã tổ chức Hội nghị triển khai nhiệm vụ tổ chức
lễ đón nhận và truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam
hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh được tìm kiếm, quy tập tại Lào trong
mùa khô 2019 - 2020 (tháng 5/2020)

Theo số liệu của Ban Chỉ đạo quốc gia 515, chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2020, toàn quốc đã tìm kiếm, quy tập được 503 hài cốt liệt sĩ, bao gồm cả các hài cốt liệt sĩ tại Lào, Campuchia. Trong năm 2019, toàn quốc tìm kiếm, quy tập được hơn 1.500 hài cốt liệt sĩ; xác định danh tính hài cốt liệt sĩ bằng phương pháp thực chứng 121 liệt sĩ, giám định ADN 496 trường hợp, trong đó xác định được danh tính 31 liệt sĩ. Kết quả này đã phản ánh quyết tâm chính trị của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; thể hiện sự tri ân sâu sắc công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ; đáp ứng một phần nguyện vọng của thân nhân, gia đình liệt sĩ và nhân dân trong cả nước.

Huyện Phước Sơn (tỉnh Quảng Nam) tổ chức Lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ
 tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Phước Sơn (tháng 6/2020)

Theo đồng chí Thiếu tướng Trần Quốc Dũng, Cục trưởng Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị, trong quá trình thực hiện công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, Ban Chỉ đạo 515, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp đã quan tâm, chỉ đạo, triển khai quyết liệt, thống nhất công tác xác minh thông tin, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ với phương châm: Dễ, rõ làm trước; có thông tin đến đâu kết luận chặt chẽ, đầy đủ, chính xác đến đó.

Đến nay, nhiều địa phương đã kết luận được tổng số liệt sĩ chôn cất ban đầu trên địa bàn; số hài cốt liệt sĩ đã tìm kiếm, quy tập hoặc chưa tìm kiếm, quy tập; khu vực, vị trí có thông tin mộ liệt sĩ; xác minh, điều tra thông tin trên thực địa, xác định tọa độ, vẽ sơ đồ mộ chí. Nhiều địa phương cơ bản hoàn thành kết luận địa bàn cấp thôn, xã, huyện; một số địa phương cơ bản hoàn thành kết luận địa bàn cấp tỉnh và đã lập được bản đồ tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ như: Bắc Ninh, Bắc Kạn, Nam Định, Hải Dương… Các đơn vị, địa phương đã có kết quả tốt trong thực hiện Đề án 1237 và Đề án 150 như: Thái Nguyên, Bắc Ninh, Cao Bằng (Quân khu 1); Hà Giang (Quân khu 2); Hải Dương, Quảng Ninh, Hà Nam, Nam Định (Quân khu 3); Quảng Trị, Nghệ An (Quân khu 4); Quảng Nam, Gia Lai (Quân khu 5); Bình Phước, Bình Dương (Quân khu 7); An Giang, Đồng Tháp (Quân khu 9)…

Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Nghệ An tổ chức Hội nghị tổng kết công tác tìm kiếm, quy tập
hài cốt liệt sĩ mùa khô năm 2019 - 2020 (tháng 7/2020)

Có thể nói, việc lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ rất quan trọng, bởi lẽ, chiến tranh ác liệt, kéo dài, đến nay, hồ sơ, danh sách liệt sĩ quản lý, lưu trữ không đầy đủ, thiếu nhiều yếu tố, nhất là thông tin nơi chôn cất ban đầu liệt sĩ; địa hình, địa vật, địa danh trước đây thay đổi nhiều; các nhân chứng trực tiếp đã mất hoặc không còn nhớ chính xác thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ nên việc xác minh, thu thập thông tin để lập được bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ sẽ góp phần quan trọng giúp công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được thuận lợi hơn.

Để tiến hành lập được bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, tính đến cuối năm 2019, các địa phương trên toàn quốc đã tổ chức phát hơn 14 triệu phiếu thu thập thông tin hài cốt liệt sĩ đến từng hộ gia đình, thu về hơn 13 triệu phiếu, phiếu có thông tin là hơn 80.000 phiếu. Từ những phiếu thu thập thông tin này, các đơn vị địa phương đã tổ chức thông tin lồng ghép trong các hội nghị, cuộc họp của nhân dân; cử cán bộ đến tận thôn, xóm, ấp, tổ dân phố dự họp, kết luận địa bàn; vận động nhân dân tích cực cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, qua đó, đã thu hút được sự quan tâm, đồng thuận của toàn xã hội, thu nhận được nhiều thông tin có giá trị (các tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương, Gia Lai đã tìm kiếm quy tập được các khu mộ liệt sĩ tập thể từ thời kỳ kháng chiến chống Pháp)…

Dưới sự chỉ đạo, quản lý thống nhất của Ban Chỉ đạo 515 và chính quyền địa phương các cấp; sự phối hợp hiệp đồng giữa các cơ quan, ban, ngành, các tổ chức lực lượng, nhiều địa phương đã chủ động khai thác, thu thập, kết nối, xử lý các nguồn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tổ chức nhiều đợt khảo sát, xác minh; huy động nhiều lực lượng, phương tiện đào tìm nhiều lần, nhiều vị trí, với quy mô rộng lớn, đào xúc hàng nghìn mét khối đất, đá trên diện tích hàng trăm héc ta để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Việc mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế với các nước, các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác tìm kiếm quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ cũng được đẩy mạnh. Trong năm 2019, đoàn công tác của Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đã trao đổi thông tin, tài liệu có liên quan đến bộ đội Việt Nam hy sinh mất tích trong chiến tranh với Australia; ký biên bản với Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Vương quốc Campuchia về tiếp tục tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào, Campuchia trong các thời kỳ chiến tranh…

Tại Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin tổ chức đầu năm 2020, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đặt ra yêu cầu phấn đấu tìm kiếm, quy tập được khoảng 1.500 đến 2.000 hài cốt liệt sĩ; xác định danh tính khoảng 600 hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ... Đây là những nhiệm vụ quan trọng, khó khăn đòi hỏi sự vào cuộc, nỗ lực của các bộ, ngành liên quan như: Bộ Quốc phòng, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Ngoại giao… cùng sự phối hợp của cấp ủy, địa phương, đặc biệt là sự chung tay của toàn xã hội. Thực tế quá trình triển khai Đề án 1237, Đề án 515 cho thấy, ở địa phương nào có sự đồng thuận, ủng hộ tích cực của nhân dân trong thu thập thông tin về nơi hy sinh, nơi an nghỉ của các liệt sĩ sẽ tạo được nhiều thuận lợi hơn cho công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Mặc dù công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn gặp nhiều khó khăn như: Thiếu thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều trở ngại; công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do nhiều đơn vị địa phương tiến hành nhiều đợt, từ nhiều năm trước, nhưng công tác bàn giao, quản lý, lưu trữ hồ sơ, danh sách liệt sĩ, sơ đồ mộ chí, hồ sơ quy tập còn nhiều bất cập… tuy nhiên, với sự vào cuộc của toàn xã hội, công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ sẽ tiếp tục được đẩy mạnh thực hiện trong thời gian tới./.