Bước đột phá đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Việc triển khai rà soát hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, kết luận địa bàn lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là một trong những giải pháp quan trọng, mang tính đột phá để đẩy nhanh tiến độ nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ theo Quyết định số 1515/QĐ-TTg ngày 14/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin đến năm 2030 và những năm tiếp theo.

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, Cục Chính trị Quân khu 2 nắm thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ từ nhân dân Lào

Thời gian qua, công tác này được các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai tích cực, đạt hiệu quả thiết thực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần các cấp, các ngành, địa phương quan tâm thực hiện với trách nhiệm và quyết tâm cao hơn nữa.

Ban Chỉ đạo quốc gia 515 kiểm tra công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại tỉnh Nghệ An

Dễ, rõ làm trước

Trong các thời kỳ chiến tranh, Quân khu 4 vừa là hậu phương, vừa là tiền tuyến. Trên địa bàn Quân khu 4 có nhiều đơn vị, lực lượng tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu; số lượng liệt sĩ được an táng ban đầu trên địa bàn rất lớn. Theo số liệu, hiện Quân khu 4 đã tìm kiếm, quy tập được hơn 53.000 liệt sĩ; còn hơn 75.000 liệt sĩ chưa tìm kiếm, quy tập được; hơn 43.000 liệt sĩ chưa rõ thông tin tìm kiếm, quy tập.

“Sau chiến tranh, nhiều đơn vị giải thể, sáp nhập, rút gọn...; nhân chứng biết thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ đã già yếu hoặc đã chết. Mặt khác, do đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương nên địa hình có nhiều thay đổi... đó là những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện hồ sơ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn Quân khu 4” - Đồng chí Đại tá Phạm Văn Đông, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân khu 4 cho biết.

Tỉnh Quảng Trị tổ chức Lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ

Khó khăn của địa bàn Quân khu 4 cũng là khó khăn chung của các địa phương trong cả nước, song với quyết tâm chính trị cao, Ban Chỉ đạo 515 các quân khu và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tổ chức 2.528 lớp tập huấn với 256.196 người tham gia để các lực lượng chức năng nắm sâu, kỹ các nội dung trong Hướng dẫn số 2598/HD-BCĐ ngày 14/3/2018 của Ban Chỉ đạo quốc gia 515 về lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; Hướng dẫn số 1914/HD-VP ngày 16/7/2015 của Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 (nay là Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 515) về việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; bàn giao, cung cấp thông tin; xác định số lượng hài cốt liệt sĩ cần tìm kiếm, quy tập và xác minh, kết luận thông tin.

Công tác thông tin, tuyên truyền được các đơn vị, địa phương quan tâm thực hiện, bằng nhiều hình thức, biện pháp như tăng số lượng bài viết, thời lượng phát sóng, các chuyên mục, chuyên trang trên đài, báo Trung ương và địa phương. Toàn quốc tổ chức phát hơn 18.000.000 phiếu đề nghị cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; thu về gần 17.000.000 phiếu; phiếu có thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ gần 200.000 phiếu.

Ban Chỉ đạo 515 tỉnh An Giang trao Bằng khen của UBND tỉnh tặng các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ giai đoạn XXII (mùa khô 2022 - 2023)

Ban Chỉ đạo quốc gia 515 và Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam tổ chức ký kết Chương trình phối hợp tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân ở trong và ngoài nước cung cấp thông tin, tài liệu có liên quan đến liệt sĩ, mộ liệt sĩ phục vụ công tác xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ và tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Đồng chí Thiếu tướng Đoàn Quang Hòa, Cục trưởng Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, Chánh văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 515, cho biết: “Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, trong những năm qua, công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, tổng hợp, khử trùng, chuẩn hóa, phân tách chuyển giao theo địa bàn chôn cất ban đầu của liệt sĩ được các đơn vị, địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt với nhiều cách làm hay, hiệu quả, như: Thành lập tổ rà soát, đối chiếu, bổ sung, khử trùng; chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan; thông qua thân nhân hoặc người thờ cúng liệt sĩ; tìm gặp những đồng đội đã cùng chiến đấu với liệt sĩ... để rà soát, đối chiếu, bổ sung, chuẩn hóa từng thông tin về liệt sĩ; xác định số lượng, danh sách liệt sĩ thuộc đơn vị, địa phương quản lý hy sinh trong các thời kỳ; nơi hy sinh, nơi chôn cất ban đầu”.

Với phương châm: “Dễ, rõ làm trước; khó, chưa rõ thông tin tiếp tục xác minh kết luận sau, đến nay, nhiều đơn vị, địa phương đã cơ bản hoàn thành rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; tích hợp dữ liệu vào phần mềm. Hiện nay, toàn quốc đã rà soát được hơn 920.000 hồ sơ danh sách liệt sĩ thuộc đơn vị, địa phương quản lý (trong đó, hơn 797.000 hồ sơ, danh sách liệt sĩ có thông tin nơi an táng ban đầu). Bộ Quốc phòng chuyển giao hơn 843.000 bản ghi về liệt sĩ; Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chuyển giao gần 1.200.000 bản ghi về liệt sĩ, hơn 300.000 bản ghi về mộ liệt sĩ cho Bộ Thông tin và Truyền thông để xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ.

Có thông tin đến đâu kết luận chặt chẽ đến đó

Chia sẻ kinh nghiệm của đơn vị trong thực hiện công tác xác minh, kết luận địa bàn, đồng chí Thiếu tướng Bùi Công Chức, Phó Chính ủy Quân khu, Trưởng Ban Chỉ đạo 515 Quân khu 3, cho biết: “Trên cơ sở dữ liệu thông tin liệt sĩ do Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 và các đơn vị, địa phương cung cấp, Bộ CHQS cấp tỉnh trong Quân khu đã chủ động tổng hợp danh sách liệt sĩ và phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội các địa phương rà soát, bổ sung, danh sách liệt sĩ thuộc cấp tỉnh quản lý, đối chiếu, khử trùng, phân tách, chuyển giao và chỉ đạo cấp huyện, xã, thôn rà soát, bổ sung thông tin; xác minh, kết luận; tổ chức hội nghị kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ”.

Trên cơ sở thông tin, danh sách liệt sĩ chôn cất ban đầu trên từng địa bàn trong cả nước, với quan điểm: Có thông tin đến đâu kết luận chặt chẽ, đầy đủ đến đó, bảo đảm tiến độ, chất lượng. Các địa phương đã kết luận được tổng số liệt sĩ an táng ban đầu trên từng địa bàn; số hài cốt liệt sĩ đã tìm kiếm, quy tập; số hài cốt liệt sĩ chưa tìm kiếm, quy tập được; khu vực, địa bàn có hài cốt liệt sĩ đã tìm kiếm, quy tập hoặc chưa tìm kiếm, quy tập theo đúng hướng dẫn của Ban chỉ đạo quốc gia 515. Đến nay, 100% cấp thôn, cấp xã và cấp huyện; 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tổ chức kết luận địa bàn xong; toàn quốc đã kết luận được nơi an táng ban đầu của hơn 751.000 liệt sĩ.

Cục Bản đồ, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, giáo án, tập huấn hướng dẫn các đơn vị, địa phương chuẩn hóa dữ liệu, thu thập tài liệu, đối chiếu thực địa, viết, vẽ bản đồ; bảo đảm đủ bản đồ giấy, máy định vị GPS cho các địa phương trong toàn quốc.

Từ kết quả rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 515 các cấp xây dựng kế hoạch, tổ chức lực lượng tìm kiếm, quy tập; nhiều địa phương, đơn vị đã tổ chức tìm kiếm, quy tập đạt hiệu quả tích cực.

Dẫn chứng cho điều này, đồng chí Đại tá Lê Văn Bền, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Lạng Sơn chia sẻ: “Ngay sau khi nhận được thông tin do các cựu chiến binh cung cấp ở Bình độ 400 thôn Nà Làng, xã Thanh Lòa, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn còn nhiều hài cốt liệt sĩ, Bộ CHQS tỉnh tiến hành khảo sát, xác minh thông tin và báo cáo Ban Chỉ đạo 515 tỉnh. Tháng 02/2023 vừa qua, Bộ CHQS tỉnh Lạng Sơn đã phối hợp với các cơ quan liên quan tiến hành tìm kiếm, quy tập trong phạm vi 750m2, quy tập được 05 hài cốt liệt sĩ”.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác rà soát hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, kết luận địa bàn lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ vẫn còn những tồn tại, hạn chế, đó là: Các cơ quan, đơn vị, địa phương chưa khai thác triệt để các tài liệu, sổ sách ghi chép các thông tin về liệt sĩ lưu trữ, thông tin do ngành lao động - thương binh và xã hội quản lý và từ cựu chiến binh, thân nhân liệt sĩ để rà soát, bổ sung thông tin, cập nhật danh sách liệt sĩ vào phần mềm máy tính.

Do đó, một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa  xác định được số lượng liệt sĩ thuộc đơn vị quản lý. Một số địa phương chưa nắm chắc nội dung, trình tự, kỹ thuật lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ nên triển khai thực hiện còn lúng túng; một số Bộ CHQS cấp tỉnh chưa chuẩn hóa dữ liệu liệt sĩ đã phân tách danh sách chuyển đến các huyện, xã; do đó, cấp xã, huyện gặp không ít khó khăn trong xác minh, kết luận số lượng, đối chiếu kiểm đếm mộ trong nghĩa trang liệt sĩ để xác định số lượng liệt sĩ cần tìm kiếm, quy tập...

Để phát huy những kết quả đạt được, đồng thời khắc phục những hạn chế, tồn tại trên, đồng chí Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 yêu cầu: Ban Chỉ đạo 515 các cấp, cấp ủy, chính quyền các địa phương, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo các giải pháp để rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, xác minh kết luận địa bàn.

Các cơ quan, đơn vị phải có các biện pháp cụ thể, thiết thực để nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin, tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; phát huy tốt vai trò các tổ chức như: Hội Cựu chiến binh Việt Nam; hội truyền thống, ban liên lạc bạn chiến đấu của các đơn vị; hội người cao tuổi, cựu chiến binh ở địa phương... trong rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh kết luận địa bàn ở cơ sở. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; đồng thời, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, thẩm định kết quả ngay từ cấp thôn, bản, cấp xã.

Công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ có vị trí, vai trò rất quan trọng; thực hiện có hiệu quả công tác này sẽ góp phần hoàn thành tốt mục tiêu, nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin đã được Thủ tướng Chính phủ giao cho./.

(Nguồn: Báo QĐND điện tử, ngày 14/10/2023).